De Krommerijnder
 Maanstof

Startpagina

Inhoudsopgave

Andere weetjes
 
In 1782 kocht voorvader Pieter van Manen (1719-1791) een nieuwe 'Crommenrijnse schuijt' voor 195 gulden. Met deze Krommerijnder of Krommerijnaak, zoals deze schuit ook werd genoemd, verdiende hij z'n dagelijkse brood als schipper van Bunnik op Utrecht.

In het stroomgebied van de Kromme Rijn konden vanwege de vele nauwe bruggen en sluisjes alleen lange smalle schuiten worden gebruikt. De Krommerijnder was  zo'n lang en smal  geheel open vaartuig. Met dit type schuit kon men bovendien overal in de waarden en polders komen zonder veel concurrentie van het vervoer op de weg. Vooral 's winters waren de wegen nauwelijks begaanbaar.

De Krommerijnder was een vrachtscheepje dat over tientallen kilometers vanaf de wal werd geweegd. Als er een pad langs het water ontbrak, werd er geboomd. Hij werd gebruikt voor de aanvoer  van bakstenen en turf en voor de afvoer van griendhout, fruit, talhout en takkenbomen.  Waarschijnlijk vervoerde Pieter ook personen en dan werd de Krommerijnder voorzien van een grote, witte huif die over houten beugels werd gespannen.
Omschrijving:

Het vlak was recht en puntig. De voorsteven viel sterk. De bovenste gang viel minder dan de onderste gang. De bovenste helft van de bovenste gang was aan de buitenkant afgedekt met een dubbeling. Daar bovenop was een schandeksel bevestigd.

Technische gegevens:

afmeting  circa 13 x 2,1 meter
met een holte van 45 cm;
laadvermogen 8 à 9 ton

Zie hieronder voor reconstructietekening 

Bronnen:

  • G.J. Schutten: Verdwenen schepen  - De kleine houten beroepsvaartuigen, vrachtvaarders en vissersschepen van de Lage Landen
  • Utrechts Archief
  • Dr C. Dekker, Het begon met Vechten

 

 Gebruikte terminologie:
 
dubbeling dubbele scheepshuid
gang langscheepse plank van de scheepshuid die van voorsteven naar achtersteven liep
schandeksel deklat over de bovenkant van de bovenste gang
vlak horizontale begrenzing tussen water en schip onderin het schip; het vlak bestond uit langscheepse planken en was dwarsscheeps recht
talhout geschilde houten takken dat in zekere hoeveelheid (gewoonlijk honderd) werd verkocht en vooral diende voor 't aanmaken van vuur
weegboom paal wat dikker dan een vaarboom om een vaartuig te wegen of wegeren
wegen, weegde, geweegd  manier van voortbewegen van een klein vaartuig door het lopend langs de oever voort te duwen met een weegboom
Voor het wegen was grote behendigheid nodig. De boot werd met een lange weegboom, een spar van een meter of zeven vanaf de kant voortgeduwd

 

    

Reconstructietekening van een Krommerijnder of Krommerijnaak

29/1-2005